Gregoriaans
Het gregoriaans heeft vele gezichten. De oudste delen van het repertoire zijn bewaard in handschriften uit onder meer het huidige Zwitserland, Duitsland en Frankrijk. Veel minder bekend en bestudeerd zijn de honderden bronnen die getuigen van de lange geschiedenis van het gregoriaans in onze streken. Het gregoriaans in de Lage Landen heeft eigen kenmerken en repertoire, die om diepgaand onderzoek vragen om ze beter te begrijpen en te situeren binnen het gehele gregoriaanse repertoire.
Deze kenmerken hebben hun weerslag op de polyfonie die op dit gregoriaans is gebaseerd. De polyfonie kan immers niet los gezien worden van het gregoriaans waar het op steunt: willen we de polyfonie uit de vijftiende en zestiende eeuw ten volle begrijpen, dan is een goed begrip van het gregoriaans uit de Lage Landen een must.
Volgens Antwerpen, hervormd door Rome: muziek, liturgieën en identiteiten in het bisdom Antwerpen (1559-1801)
Cantoren en Katafalken: Muziek en de Dood, ca. 1300-ca. 1530
De multisensoriele wereld van de abdij van Vadstena in de late middeleeuwen
De gregoriaanse achtergrond van het vroege polyfone Requiem
The Transmission of the Cantus Sororum
Inventarisatie van antifonaria bewaard in Vlaanderen
De oorsprong, ontwikkeling en standaardisering van de middeleeuwse historia in de Lage Landen (tiende-veertiende eeuw)
Het gregoriaans van de seculiere clerus in de Lage Landen: muziek en liturgie aan de collegiale Onze-Lieve Vrouwekerk in Tongeren (veertiende-vijftiende eeuw)
Local sequences and local liturgy in medieval Europe
Polyfonie
Het repertoire van de Franco-Vlaamse polyfonie uit de vijftiende en zestiende eeuw vormt een hoogtepunt in de muziekgeschiedenis van de Lage Landen: nagenoeg alle belangrijke componisten en muziekpersoonlijkheden in heel Europa waren afkomstig uit onze streken. Dat betekent echter niet dat alles al ontdekt is, er blijven nog heel veel aspecten onontgonnen, van biografische elementen, archiefdocumenten tot bronnenanalyses.
Daarnaast maken nieuwe technologieën ook onderzoek vanuit innovatieve invalshoeken mogelijk, zoals akoestische analyses van de muziek en van de historische akoestiek waarin ze heeft geklonken – zelfs wanneer die ruimtes vandaag verdwenen zijn. Ook worden steeds meer polyfone bronnen digitaal beschikbaar gemaakt, wat zowel bijdraagt tot het gedetailleerde onderzoek van de bronnen zelf als tot hun bescherming en conservatie.
Josquin des Prez en het vroegmoderne motet
Mensurale Notatie Heroverwogen: Compositie, Transmissie en Uitvoering
Het Leuven Chansonnier en het vijftiende-eeuwse hoflied
Séverin Cornet: Opera Omnia
Alamire Digital Lab
Auteurschap en anonimiteit in de zestiende-eeuwse muziek: Een onderzoek naar de Alamire-handschriften
The 'Alamire' Manuscripts in Partbook Format
Naar een typologie van ‘dagdagelijkse polyfonie’: ontwikkeling van hulpmiddelen en strategie
Integrated Database for Early Music (IDEM)
Leonard Päminger: componist van de reformatietijd
Een procesgerichte benadering van renaissancepolyfonie: temporaliteit en klankervaring als organisatieprincipes in de ricercars van Adriaan Willaert
Het liedboek van Zeghere van Male (Cambrai, Médiathèque municipale MSS 125-8)
Het meerstemmige religieuze muziekrepertoire uit Noord-Frankrijk van ca. 1370 tot ca. 1550 als normatief referentiepunt voor het ontstaan en de bloei van de renaissancepolyfonie
De Vlaamse Polyfonie: onderzoek naar mechanismen van opkomst, evolutie en verspreiding
Ars Nova - fragments from the Low Countries (fourteenth century)
Lacunae Ciconiae III
Een volledig OMR-raamwerk voor de transcriptie van manuscripten in mensurale notatie
Moderne Information Retrieval technieken in het onderzoek naar renaissancemuziek
Muziekleven in de Lage Landen
Muziek komt niet tot stand in een vacuüm; talrijke factoren spelen een rol in haar totstandkoming. Niet in het minst de ‘soundscapes’ van de middeleeuwse en renaissancesteden, de instellingen waar ze werd onderwezen en beoefend, zoals abdijen, kapittelkerken en kathedralen, de organisaties die haar promootten, waaronder gilden en broederschappen, en de muziekcollecties waar ze werd en wordt bewaard. Pas door het in kaart brengen van deze en vele andere elementen kan de grondige verwevenheid van de muziek met de haar omringende wereld worden blootgelegd.
De Basses Danses van Margaretha van Oostenrijk
Salva nos, Domine: A study of chanted confraternity liturgies and their social contexts in the Southern Low Countries, 1300-1550
De studie en de editie van zestiende-eeuwse renaissancepolyfonie uit Vlaanderen en Frans-Vlaanderen
Muziek en stedelijke context in Vlaanderen en aangrenzende regio’s (ca. 1350 - 1797)
Kerkelijke muziekcollecties in Vlaanderen (ca. 1650 - ca. 1800)
Een archivalisch georiënteerd onderzoek naar de muziek in de Lage Landen van de late middeleeuwen tot 1797
Muziek en muziekleven in de collegiales van de Lage Landen
De Sint-Baafskerk en het muziekleven te Gent in de zestiende eeuw
De studie van de muziek in de Lage Landen tijdens de renaissance
De liturgie, de muziek en het muziekleven aan de collegiale kerken van Brussel en Kamerijk
Akoestiek
Het ontcijferen van de muzieknotatie en het omzetten van beeld naar klank is een complex proces. De Vlaamse polyfonie is al te vaak onbekend omdat de kloof tussen het bronnenmateriaal waarin de composities zijn opgetekend en de musici die de muziek moeten overdragen aan het publiek te groot is.
Ervaring heeft geleerd dat het uiterst moeilijk is deze kloof te dichten door uitsluitend de traditionele onderzoeks- en valorisatiemethoden toe te passen. De projecten van de Alamire Foundation, die zijn opgezet vanuit een fundamentele bezorgdheid om het muzikaal erfgoed te bewaren, toegankelijk te maken, te bestuderen en te valoriseren, en om het te sensibiliseren op het gebied van onderzoek, uitvoeringspraktijk, onderwijs en cultuur, omvatten dan ook doelbewust en systematisch de ontwikkeling en het gebruik van hoogtechnologie.